Meerdere oorzaken die invloed hebben
Ben je te zwaar en wil je graag afvallen? Het eerste waar in dat geval vaak naar wordt gekeken is het eet- en beweegpatroon. Eet je gezond en niet teveel? En krijg je voldoende beweging op een dag? Het zijn beide belangrijke factoren die invloed op het gewicht hebben. Het is echter te kort door de bocht om alleen op deze twee factoren te focussen. Er zijn namelijk meer oorzaken aan te wijzen die invloed hebben op het gewicht en die afvallen kunnen belemmeren/bemoeilijken. Benieuwd naar deze factoren? Lees dan vooral verder!
Genetische factoren
Het komt niet vaak voor, maar soms wordt obesitas veroorzaakt door een afwijking in één gen die betrokken is bij het reguleren van het gewicht. Bijvoorbeeld een mutatie in het leptine gen of in MCR4. Ook zijn er meerdere zeldzame syndromen met een onderliggende genetische oorzaak die obesitas kunnen veroorzaken, zoals het Prader Willisyndroom of het Bardet-Biedl syndroom. Vaker komen veel subtielere variaties voor in een gen. De een heeft dus meer erfelijke aanleg om overgewicht en obesitas te ontwikkelen dan de ander. Ook sommige ziektes, zoals een langzaam werkende schildklier of het syndroom van Cushing, kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van overgewicht.
Medicijngebruik
Er zijn verschillende medicijnen die als bijwerking gewichtstoename hebben. Dit zijn bijvoorbeeld bepaalde antidepressiva, antipsychotica, anti-epileptica, antihistaminica, corticosteroïden en bepaalde geslachtshormonen. De gewichtstoename kan veroorzaakt worden door een toename van vetmassa door stimulatie van eetlust, vertraging van de stofwisseling of verlaging van de lichamelijke activiteit. Het is dus een goed idee om het bespreekbaar te maken bij je arts als je merkt dat je sinds de start met een bepaald geneesmiddel aankomt in gewicht. Misschien is er een alternatief medicijn die deze bijwerking minder/niet heeft.
Stress
Stress zorgt voor een verhoogde aanmaak van het stresshormoon cortisol. Cortisol zorgt ervoor dat suiker (glucose) in het lichaam vrijkomt en wordt afgegeven in het bloed. Wanneer de suiker vervolgens niet verbruikt wordt, wordt het onder invloed van het hormoon insuline opgeslagen als vet. Dit vet wordt voornamelijk rond de buik opgeslagen. Daarnaast kunnen stresshormonen ervoor zorgen dat de inname van meer zoete en vetrijke snacks toeneemt. Stress en zeker langdurige stress kan er dus voor zorgen dat het gewicht toeneemt en afvallen moeilijk is.
Chronisch slaapgebrek
Volwassen mensen hebben gemiddeld 8 uren slaap nodig om goed te kunnen functioneren. Mensen die minder dan 6 uur slaap per nacht krijgen, hebben de neiging om meer te eten in de tijd die zij extra wakker zijn. Dit komt doordat deze mensen minder gevoelig voor insuline zijn. Ook komt de grotere eetdrang bij slaapgebrek doordat het hormoon ghreline (wat een hongergevoel geeft) meer vrijkomt en het hormoon leptine (het verzadigingshormoon) juist minder. Daarnaast vertraagt het metabolisme bij slaaptekort. Dit alles leidt tot gewichtstoename.
Slaapapneu
Slaapapneu kan een gevolg zijn van overgewicht, maar door slaapapneu kan een te hoog gewicht ook ontstaan of toenemen. Tijdens een ademstilstand wordt een grote hoeveelheid adrenaline aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat uw lichaam het signaal krijgt om weer te gaan ademen. Die adrenaline zorgt er echter ook voor dat uw lichaam koolhydraten omzet in suiker, wat aan het bloed wordt afgegeven. Dit stimuleert de aanmaak van insuline, waardoor het suiker opgeslagen wordt als lichaamsvet. Bij slaapapneu gaat dit proces de hele nacht door, elke nacht opnieuw. Daarnaast zorgt het slaapgebrek voor een continu hongergevoel en behoefte aan ongezond voedsel. Niet zo gek dus dat ook dit tot ongewenste gewichtstoename zorgt.
Nachtdiensten
Mensen die regelmatig ‘s nachts werken, hebben te maken met een slechtere slaapkwaliteit. De gevolgen van onvoldoende slaap zijn hierboven besproken. Daarnaast wordt het eten tijdens nachtdiensten anders verwerkt dan overdag. Het eten leidt tot meer opslag van vet. Ook het glucosegehalte van je bloed kan ‘s nachts meer stijgen dan overdag. Dit komt omdat de glucose- en vethuishouding in de nacht op een lager pitje staan. Hierdoor neemt ook de kans op diabetes Mellitus type 2 en hart- en vaatziekten toe.
Wat je zelf kunt doen
Naast bovengenoemde oorzaken zijn er nog meer factoren die mee kunnen spelen bij overgewicht, zoals hormonen en een tragere stofwisseling door crashdiëten of een langzame schildklierwerking. Ga bij jezelf na welke factoren bij jou een rol spelen en die ervoor zorgen dat het gewicht niet omlaag gaat. Een hulpmiddel hierbij is een online vragenlijst die sinds kort in te vullen is op de website www.checkoorzakenovergewicht.nl. Hierin staan vragen over onder andere jouw gezondheid, leefstijl en hongergevoel. Aan het einde van de vragenlijst krijg je te zien wat mogelijke oorzaken zijn voor jouw overgewicht. Dit geeft meer inzicht en helpt om zo snel mogelijk met de juiste hulp te kunnen starten!